Jak wykonać rekuperację i czy można uzyskać dofinansowanie do rekuperacji w użytkowanym domu?

Wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła zwana rekuperacją jest najczęściej stosowana w nowo budowanych domach. Ale czy w budynkach już użytkowanych można i warto zainstalować rekuperację? W jakiej sytuacji powinniśmy wykonać rekuperację centralną w domu użytkowanym? I wreszcie czy jest to opłacalne i jakie są możliwości dofinansowania rekuperacj

Czy można wykonać instalację rekuperacji w użytkowanym domu?

Jak najbardziej, chociaż instalacja rekuperacji w użytkowanym domu będzie wymagała większego nakładu pracy, dobrego planu, konsultacji z inżynierem i trochę więcej inwencji twórczej niż wykonanie instalacji w nowym budynku.

Jeśli już zdecydowaliśmy się na wykonanie rekuperacji w naszym użytkowanym domu, to jakikolwiek remont budynku będzie najlepszym momentem na realizację tego przedsięwzięcia.

Montaż rekuperacji połączmy więc z remontem domu w środku np. malowanie pomieszczeń zwykle wiąże się ze szpachlowaniem, naprawami ubytków w ścianach. Kompleksowa lub częściowa termomodernizacja budynku (wymiana okien, drzwi czy ocieplenie budynku, a nawet wykonanie ocieplenia albo zmiana pokrycia dachu) to też dobry czas do założenia rekuperacji.

Powiemy więcej: montaż rekuperacji to w zasadzie konieczność po wykonaniu termomodernizacji budynku, ponieważ obecnie stosowane materiały doskonale izolują i uszczelniają, co ma zasadniczy wpływ na wentylację pomieszczeń.

Prace termomodernizacyjne i remonty budynków mieszkalnych są w ostatnich latach często wykonywane ze względu na różne formy dotacji z budżetu państwa, które mają na celu zwiększenie efektywności energetycznej, podniesienie energooszczędności budynków mieszkalnych, a tym samym zmniejszenie emisji CO₂.

Program “Czyste Powietrze” na 2025 przeszedł gruntowną zmianę, która zakłada m.in. dostępność dofinansowania dla szerszej grupy społeczeństwa poprzez podwyższenie progów dochodowych.

Więcej o nowych zasadach w dofinansowaniu z „Czystego Powietrza” w dalszej części artykułu i na blogu aeroVent.

Jak zamontować rekuperację w istniejącym domu (z wentylacją grawitacyjną) bez dużych remontów?

Montaż rekuperacji w użytkowanym domu może być wyzwaniem, ale są praktyczne rozwiązania, które pozwalają zminimalizować zakres prac remontowych. Oto kilka wskazówek, jak zrobić to efektywnie:

1. Ocena możliwości technicznych budynku i zaplanowanie instalacji rekuperacji

• Tutaj najprawdopodobniej będzie potrzebna konsultacja inżyniera ds. wentylacji, który oceni możliwości wykonania instalacji.
• Wykonanie projektu rekuperacji u profesjonalisty: w AeroVent wykonamy projekt rekuperacji ze wstępną wycenę. Projekt to podstawa, w której zawarte będą obliczenia ilość powietrza wentylacyjnego dla budynku, rozmieszczenie czerpni i wyrzutni, anemostatów, itd.
• Wykorzystanie kanałów wentylacji grawitacyjnej do instalacji kanałów do rekuperacji: Upewnij się, które kanały wentylacyjne można zaadaptować do nowego systemu. Zazwyczaj stare kanały wywiewne nie będą odpowiednie do nawiewu.
• Jeżeli nie będzie możliwości wykorzystania kanałów wentylacji grawitacyjnej, należy je zaślepić, ponieważ wg polskich przepisów prawa budowlanego, nie mogą działać dwa rodzaje wentylacji.
• Przestrzeń techniczna: Sprawdź dostępność miejsca na rekuperator – może to być np. poddasze, piwnica lub garaż albo pomieszczenie techniczne czy gospodarcze w domu.
• Określ umiejscowienie anemostatów czyli punktów nawiewnych i wywiewnych.

2. Wybór odpowiedniego systemu i rekuperatora

• Wybierz rekuperator o kompaktowych wymiarach – w przypadku ograniczonej przestrzeni
• System kanałów o niewielkich średnicach – idealny do montażu w sufitach podwieszanych lub wzdłuż ścian. W AeroVent możesz zakupić kanały o średnicy tylko 75 mm, więc bez problemu ukryjesz je w suficie podwieszanym.
• kanały plastikowe o niewielki średnicach mogą być niewystarczające do rozprowadzenia w całym domu i czasem będzie konieczne zastosowanie większych kanałów:
• Rekuperacja decentralna (rekuperatory ścienne) – namiastką rekuperacji centralnej może być rekuperacja ścienna. To czasami jedyny wybór dla pomieszczeń już zamieszkałych, gdzie trudno poprowadzić kanały albo gdy jest to niemożliwe. Montuje się je w ścianach zewnętrznych i nie wymagają dużych przeróbek. Niebawem rekuperatory ścienne zwane też decentralnymi będą dostępne w naszej ofercie.

3. Wykorzystanie istniejących konstrukcji w budynku i precyzyjne zaplanowanie trasy przebiegu kanałów wentylacji mechanicznej

• Zaadaptuj nieużywaną przestrzeń: Przestrzeń nad sufitem podwieszanym, wnęki lub szachty instalacyjne mogą posłużyć do prowadzenia przewodów wentylacyjnych.
• Poprowadź kanały wzdłuż ścian: Kanały ułożone równolegle do ścian pomieszczeń pod sufitem będzie dużo łatwiej zabudować, niż te położone przez środek pomieszczenia, wykonując estetyczne obudowy z płyt kartonowo-gipsowych, które pozwolą schować kanały.
• Poddasze nieużytkowe wykorzystaj jako przestrzeń techniczną do montażu instalacji: Kanały można rozprowadzić na strychu, poddaszu nieużytkowym, co ograniczy prace wewnątrz pomieszczeń. Kanały należy zaizolować jeśli pomieszczenia są nieogrzewane.

4. Minimalizacja prac remontowych

• Sufity podwieszane: Możesz zamontować niewielkie sufity podwieszane tylko w wybranych strefach (np. korytarze).
• Kanały elastyczne: Dzięki nim można uniknąć dużych bruzd w ścianach; kanały elastyczne pozwolą uniknąć rozdzielaczy – łatwiej je poprowadzić w ciasnych miejscach. Przewód flex dostępny w AeroVent to elastyczny przewód wentylacyjny, wykonany z materiałów o wysokiej odporności na działanie wysokich temperatur (do +250°C) i ognia. Pozwala też na łatwe układanie instalacji i redukuje liczbę wymaganych kształtek.
• Skrzynki rozprężne: Instalowane w miejscach nawiewu/wywiewu, wymagają tylko niewielkich otworów w suficie lub ścianie. Skrzynki rozprężne dostępne w AeroVent są przystosowane do montażu zarówno w wylewce, jak i w suficie.
• Skrzynki rozdzielaczowe to kolejne elementy ułatwiające rozprowadzenie kanałów wentylacyjnych. Konstrukcja rozdzielacza umożliwia jego montaż w warstwach podłogi, sufitach podwieszanych, a także w ścianach szkieletowych.

5. Unikanie kolizji z instalacjami: Zaplanuj kanały tak, by nie kolidowały z instalacją elektryczną i wodną w domu.

6. Podłączenie i regulacja systemu: Montaż rekuperatora i podłączenie do kanałów musi być zgodne z zaleceniami producenta, w AeroVent instrukcje i specyfikacje urządzeń pobierzesz ze strony. Właściwe ustawienie pracy rekuperatora zagwarantuje efektywną wentylację i oszczędność na ogrzewaniu.

Czy warto zainstalować rekuperację w użytkowanym domu? I w jakiej sytuacji powinniśmy ją wykonać?

Jak udowodniliśmy powyżej, rekuperacja w starym, użytkowanym budynku z technicznego punktu widzenia jest jak najbardziej możliwa. A jeśli możliwa, to kiedy, w jakiej sytuacji powinniśmy rozważyć jej wykonanie?

To czy powinniśmy zainstalować rekuperację, zależy od kilku czynników. Przede wszystkim od stanu budynku i potrzeb mieszkańców. Innymi słowy jeśli w naszym zamieszkałym domu (może on mieć 50 czy 20 lat albo nawet rok czy 2 lata) występuje problem z wentylacją, co objawia się na przykład: ciągłym brakiem świeżego powietrza, odczuwamy zaduch w pomieszczeniach albo charakterystyczny zapach wilgoci mimo wietrzenia, widzimy zawilgocone ściany z wykwitami pleśni i grzybów, parujące od wewnątrz szyby lub pleśń na uszczelkach okien – są to wyraźne i niepokojące sygnały wymagające przeciwdziałania.

Właściciele domów w walce z takimi czy jeszcze innymi skutkami złej wentylacji, wykonują np. “prosty zabieg” polegający na instalacji nawiewników w zbyt szczelnych oknach. Innym sposobem jest montaż wentylatora elektrycznego w łazience czy kuchni, stosowane są też nasady kominowe wspomagające ciąg w kanałach wentylacyjnych. A o innych sposobach na poprawę wentylacji przeczytasz na naszym blogu.

Niemniej jednak, jeśli wyżej wymienione sposoby na poprawę wentylacji nie zadziałały, to wówczas jedynym i najwłaściwszym rozwiązaniem może okazać się instalacja rekuperacji.

W porządku, to dobre rozwiązanie, ale co z kosztami? – zapytasz. Przecież taka instalacja jest droga. Odpowiemy: niekoniecznie. Dlaczego? Ponieważ koszty poniesione na instalację rekuperacji, będą znacznie niższe niż konsekwencje związane z brakiem wentylacji.

A skutkiem braku wentylacji, jak piszemy powyżej są mi.in. pleśnie i grzyby – tak niebezpieczne dla zdrowia i wywołujące szereg poważnych chorób: od infekcji dróg oddechowych, jak np. zapalenia płuc, oskrzeli, poprzez alergie, aż po astmę czy nawet zakażenia skóry i zatrucia pokarmowe. Problemy zdrowotne domowników to jedno, ale zła wentylacja ma także wpływ na stan konstrukcji budynku, jego wyposażenia czy instalacji. Stałe zawilgocenie i pleśń w dłuższej perspektywie prowadzi do trwałych uszkodzeń i kosztownych remontów.

Pozyskaj środki na rekuperację do użytkowanego domu z programu “Czyste Powietrze”

Skutki, skutkami – powiesz – ale środki na tę inwestycję skądś trzeba mieć.

I tu z pomocą przychodzą programy rządowego wsparcia realizowane np. przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW). To m.in. program “Czyste Powietrze” realizowany już od ponad dekady, który ma na celu zwiększenie efektywności energetycznej, energooszczędności budynków i zmniejszenie emisji CO₂ oraz smogu. Już od kwietnia 2025 ruszyła nowa edycja programu, w której można także skorzystać z dofinansowania na rekuperację do użytkowanych budynków. Im niższe mamy dochody, tym na większe wsparcie funduszu możemy liczyć – sięgające nawet 100% inwestycji.

Możesz przejść do złożenia wniosku o dofinansowanie.